Europejska Noc Literatury – 10 książek, 10 miejsc, 10 czytających gwiazd
Europejska Noc Literatury ma ścisły związek z Europejską Stolicą Kultury, którą Wrocław był w 2016 roku. Przygotowania do ESK zaowocowały pierwszą ENL w stolicy Dolnego Śląska, jaka odbyła się już w 2013 roku.
– Pamiętam ten dreszczyk emocji, czy to wydarzenie się uda, przyjmie we Wrocławiu, ale idea spodobała się na tyle, że wpisała się na stale w nasze życie literackie. Wrocławianie lubią słuchać literatury – podkreśla Dominika Kawalerowicz, dyrektorka Wrocławskiego Instytutu Kultury, który jest organizatorem ENL.
Format Europejskiej Nocy Literatury jest prosty – 10 miejsc, 10 tekstów i 10 osób czytających. – Te komponenty przyciągają co roku 10 tysięcy osób na to wydarzenie i to jeden z większych i oryginalnych proczytelniczych projektów organizowany w naszym kraju – zwraca uwagę Dominika Kawalerowicz.
Europejska Noc Literatury we Wrocławiu – gdzie były czytania
- 2016 – Szczytniki
- 2017 – Nadodrze
- 2018 – Przedmieście Oławskie
- 2019 – Plac Grunwaldzki
- 2020 – Powstańców Śląskich
- 2021 – Karłowice
- 2022 – Przedmieście Świdnickie
- 2023 – Huby
- 2024 – Szczepin.
Europejska Noc Literatury 2025 – na Ołbinie
Lokacja Europejskiej Nocy Literatury 2025 to osiedle Ołbin, drugie – po Ostrowie Tumskim – najstarsze osiedle Wrocławia.
Historia Ołbina sięga XII wieku, kiedy to pojawiły się pierwsze zapiski o podwrocławskiej wsi Olbin. W osadzie tej powstało wówczas opactwo benedyktynów ufundowane przez komesa Piotra Włostowica.
Przez lata Ołbin był terenem związanym z ogrodnictwem, hodowlą bydła i rzemiosłem, a w granice Wrocławia został włączony dopiero w XIX wieku, jako część Przedmieścia Odrzańskiego.
Od tego czasu dawna wieś zaczęła zmieniać swoje oblicze, ostatecznie zyskując gęstą zabudowę kamienic czynszowych.
Secesyjne kamienice i neogotycki kościół św. Michała Archanioła to przykłady licznie zachowanej na Ołbinie przedwojennej architektury.
Podczas Europejskiej Nocy Literatury będzie można posłuchać czytań w wyjątkowych miejscach:
- Basecamp by Sior, ul. Sienkiewicza 122 (niegdyś były tam obiekty piekarni Mamut)
- Pole Dance Institute, ul. Sienkiewicza 8a (w jednym z podwórek obiekty dawnej wozowni)
- Centrum Kreatywności TALENT – Aula na II piętrze, ul. Jedności Narodowej 117 (obiekt wzniesiony pod koniec XIX wieku)
- Centrum Kreatywności TALENT – PLENER (pod cieniem koron drzew), ul. Jedności Narodowej 117
- Szkoła Podstawowa nr 107 im. Piotra Włostowica, ul. Prusa 64
- Szkoła Podstawowa nr 84 im. Ruchu Obrońców Pokoju, ul. Górnickiego 20
- Dolnośląska Izba Lekarska - SALA KONFERENCYJNA, al. Matejki 6b
- Dom Edyty Stein, ul. Nowowiejska 38
- Park im. Stanisława Tołpy (także przestrzeń odpoczynku, gdzie kupimy książki, napijemy się wody, coś przekąsimy).
Europejska Noc Literatury 2025 – kto przeczyta fragmenty książek
Poznaliśmy już nazwiska kilku gwiazd, które 23 sierpnia przeczytają książki w różnych lokalizacjach:
- Katarzyna Figura,
- Andrzej Gałła,
- Dorota Segda,
- Emose Uhunmwangho,
- Tomasza Schimscheiner,
- Adam Cywka,
- Jowita Budnik.
Kuratorka Europejskiej Nocy Literatury 2025
Kuratorką Europejskiej Nocy Literatury 2025 będzie Karolina Sulej, pisarka, dziennikarka, podcasterka.
Jest autorką wyróżnianych reportaży, w tym: „Rzeczy osobiste. Opowieść o ubraniach w obozach koncentracyjnych i zagłady” (nagroda im. Teresy Torańskiej, Ołówek Moczarskiego, finał Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego i Grand Press), „Wszyscy jesteśmy dziwni. Opowieści z Coney Island (nominacja do nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej).
– Chciałam, aby Europejska Noc Literatury przybliżyła nam fakt, jak bardzo potrzebujemy książek. Nie tylko po to, aby czytać, ale także, aby samemu spróbować pisać. Niekoniecznie od razu wielkie powieści, natomiast obcować ze słowem, z papierem.
Zapisywanie naszych myśli towarzyszy ludzkości od zawsze, przyczynia się do wymyślania nowych idei, humanistycznych teorii. Dobrze, abyśmy nasze myśli powierzali najpierw kartce papieru, to pomaga być bardziej twórczymi, krytycznie myśleć, przepracować sprawy. Notowanie nic nie kosztuje i jest dostępne dla wszystkich – tłumaczy Karolina Sulej.
Europejska Noc Literatury 2025 – książki, które poznamy
– Bardzo zależało nam na tym, aby pokazać, na jak wiele sposobów w literaturze może istnieć notowanie, dziennikowanie, więc książki opowiadają różnorako o wycinkach rzeczywistości – wyjaśnia Karolina Sulej, kuratorka Europejskiej Nocy Literatury 2025, która wybrała tegoroczne książki.
- Mia Kankimäki „Kobiety, o których myślę nocą” (Wydawnictwo Poznańskie)
– Opowieść fińskiej autorki o tym, jak możemy dzisiaj notować obcowanie nie tylko ze światem zewnętrznym, ale i wewnętrznym, które możemy odbywać z innymi kobietami – tłumaczy Karolina Sulej.
- Maddie Mortimer „Mapy naszych spektakularnych ciał” (Wydawnictwo Poznańskie)
– Książka, która pokazuje, jak pomysł na dziennik może stać się wielką literaturą. Opowiada o przeżywaniu choroby nowotworowej przez główną bohaterkę i jej rodzinę, ale jest kilka zabiegów literackich, które czynią ją czymś więcej – książką o twórczości literackiej wobec kryzysu – zapowiada Karolina Sulej.
- Stanley Tucci „Co zjadłem przez rok (i o czym wtedy myślałem)” (Marginesy)
– Tucci jest znany jako świetny autor, popularyzator dobrego jedzenia, potrafi wspaniale dziennikować na temat tego, jak mu smakowało, w jakim towarzystwie zjadł. Jest to szalenie smaczna literatura, która sprawia, że uruchamiają się nam kubki smakowe i wyobraźnia – mówi kuratorka ENL 2025.
- Caroline Darian „I już nigdy nie nazwę cię tatą. Dziennik córki Gisèle Pelicot” (W.A.B.)
Książka, który przywraca osobisty wymiar tragedii Francuzki Gisèle Pelicot, która – będąc usypiana przez męża – była, za jego przyzwoleniem, wykorzystywana przez obcych mężczyzn. To książka o tym, jak tą tragedię przepracowała córka ofiary, Caroline Darian, która opowiada, jak szukać własnych słów w nazwaniu trudnych zjawisk i emocji.
- Franz Kafka „Listy do Mileny” (Znak Literanova)
– Świetny dialog, nie tylko miłosny, bo Milena była ukochaną Franza Kafki, ale i tragiczny. Dialog intelektualistów swojego czasu, bardzo inspirujący. Każdy lubi zajrzeć za kulisy do świata wewnętrznego wielkich pisarzy – mówi Karolina Sulej.
- Anda Rottenberg – „Schyłek. Dziennik 2019–2022” (OsnoVa Publishing)
– Anda Rottenberg dziennikuje od wielu lat, część zapisków publikuje, to fragment z lat 2019-2022, moment, w którym świat, jaki znaliśmy pokrył się dużą ilością pęknięć – dodaje Karolina Sulej.
- Ołeksandr Mycheda „Kryptonim dla Hioba. Kroniki inwazji” (Czarne)
– Książka, która wojnę w Ukrainie tłumaczy nam nie jako news, ale uzmysławia, jak osoba, która czuje, myśli, przeżywa rzeczywistość i ją nazywa znajduje się w tej wojnie. Ołeksandr jest pisarzem i żołnierzem. Dziennik o tym, abyśmy realnie myśleli o newsach, bo za każdym z nich jest realna osoba – dodaje Karolina Sulej.
